Տավուշի մարզի Գոշ գյուղում անցկացվեց «Արշավային տուրիզմ» չորսօրյա դասընթաց

Ս.թ նոյեմբերի 1-4-ը  Տավուշի մարզի Գոշ գյուցում անցկացվեց «Արշավային տուրիզմ»  դասընթաց, որը մշակվել և կազմակերպվել է Հայ լեռնագնացների միություն հասարակական կազմակերպության կողմից «Հմտությունների և գիտելիքի զարգացում» պիլոտային ծրագիրի աջակցությամբ, որն իրականացվում է «Ռազմավարական զարգացման գործակալություն» (ՌԶԳ) ՀԿ-ի կողմից #RECONOMY-ի շրջանակներում, որը HELVETAS Swiss Intercooperation-ի կողմից իրականացվող Sida-ի տարածաշրջանային ներառական և կանաչ տնտեսական զարգացման ծրագիրն է:

«Արշավային տուրիզմ»  դասընթացի մոդուլը համակցում է գործնական և տեսական մեթոդներ՝ երաշխավորելով մատուցվող նյութի արդյունավետ իրացումը։ Դասընթացի նպատակն է մասնակիցներին վերազինել կիրառելի գիտելիքներով՝ նպաստելով զբոսաշրջային մեծ ներուժ ունեցող գյուղում ոլորտային կադրերի ինքնաբավությանը և  (ինքնա)զբաղվածության բարելավմանը։

Դասընթացին հրավիրվել էին նաև ոլորտում գործող և տարիների փորձ ունեցող մասնագետներ՝ «ԱՍ Տուր Ակումբ-ի տնօրեն Էդգար Նավասարդյանն ու «ՎԱՆԱՏՈՒՆ» հյուրանոցի տնօրեն Գևորգ Ավետիսյանը, ովքեր իրենց փորձով և պրակտիկ խորհուրդներով կիսվեցին մասնակիցների հետ և պատասխանեցին մասնակիցներին հուզող բոլոր հարցերին:

Չորսօրյա դասընթացի արդյունքում մասնակիցները ծանոթացան արշավային տուրիզմի հիմնական միտումներին, մեծ տարածում ստացած հավելվածներին և անվտանգության բոլոր կանոններին։ Դասընթացի վերջին օրը կազմակերպվեց արշավ դեպի Գոշ լիճ։ Արշավի ընթացքում մասնակիցները գործնականորեն կիրառեցին ստացած գիտելիքները՝ խորապես ծանոթանալով արշավային խմբին առաջնորդելու, անվտանգ արշավ կազմակերպելու կանոններին։

Անասնաբույժների և ԱՍ տեխնիկների բիզնես կարողությունների զարգացում COVID-19-ի պայմաններում

02-03.11.2021թթ Ջերմուկ քաղաքում «Ռազմավարական զարգացման գործակալություն» ՀԿ-ի կողմից իրականացվող «Անասնապահության զարգացում Հայաստանի հարավում» ծրագրի շրջանակներում տեղի ունեցավ «Անասնաբույժների բիզնես կարողությունների զարգացում COVID-19 պայմաններում (ճգնաժամի կառավարում)» թեմայով վերապատրաստման դասընթաց, որի նպատակն էր զարգացնել թիրախային համայնքներում գործող անասնաբույժների և սերմնավորող տեխնիկների բիզնես հմտությունները, մտածելակերպը, ինչպես նաև ցույց տալ ճգնաժամային իրավիճակներում՝ ինչպիսին COVID-19 համավարակն է, ճիշտ կողմնորոշվելու և գործելու ուղիները: Դասընթացին ներգրավված էին Սյունիքի և Վայոց ձորի մարզերի անասնաբույժներ և սերմնավորող տեխնիկներ: Հանդիպման թեմաները ներառված էին «մասնագետից գործարար», «ճգնաժամի և փոփոխությունների կառավարում», «phygital լուծումներ» և այլ բաժիններում:

03-05.11.2021թթ Ջերմուկի դասընթացին հաջորդեց Սյունիքի և Վայոց ձորի մարզերի անասնաբույժների և սերմնավորող տեխնիկների տարեվերջյան հանդիպում-քննարկումը Սյունիքի Անասնաշուկայում, որին մասնակցեցին 44 մասնագետ՝ այդ թվում նաև 4 մատակարար ընկերությունների 7 ներկայացուցիչ: Հանդիպման ընդհանուր նպատակն էր քննարկել համավարակի պայմաններում ծառայություն մատուցողների մոտ առաջացած խնդիրներն ու դրանց լուծման տարբերակները: Առաջին օրը մասնակիցներին ներկայացվեց ըստ տարածաշրջանների ծրագրային միջամտությունների արդյունքները, այնուհետև մասնակիցներն անհատապես ներկայացվեցին ճգնաժամային պայմաններում առաջացած խնդիրները և դրանց հաղթահարման սեփական տարբերակաները, ներկայացվեցին նաև հաջողված դեպքերը: Օրվա ավարտին մասնակիցների համաձայնությամբ հիմնվեց էլեկտրոնային հարթակ, որը նախատեսված է բացառապես անասնաբույժ և սերմնավորող տեխնիկ մասնագետների համար՝ նեղ մասնագիտական հարցեր քննարկելու, նորություններ տրամադրելու, ինֆորմացիա փոխանակելու, նոր կապեր ձեռք բերելու և նմանատիպ գործողությունների իրականացման նպատակով: Հանդիպման երկրորդ օրը մատակարար 4 ընկերությունների կողմից ներկայացվեց հայաստանյան անասնաբուժական շուկայում առկա նորությունները, դրանց կիրառման կարգը, անասնաբույժների հետ քննարկվեցին համագործակցության նոր եղանակներ: Հանդիպումն ամփոփվեց «Ախտաբանաանատոմիական փոփոխությունները տարբեր հիվանդությունների դեպքում» թեմայով դասընթացով, որի շնորհիվ մասնակից անասնաբույժները ստացան նոր գիտելիքներ՝ հիվանդությունները հետսպանդային փուլում ախտորոշելու համար:

«Հացի, հրուշակեղենի և շոկոլադագործության» ուսումնական լաբորատորիայի բացում

Նոյեմբերի 2-ին Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանում տեղի ունեցավ «Հացի, հրուշակեղենի և շոկոլադագործության» ուսումնական լաբորատորիայի հանդիսավոր բացումը, որին մասնակցեցին համալսարանի համապատասխան դասախոսապրոֆեսորական անձնակազմը և ոլորտի մասնավոր հատվածի ներկայացուցիչներ: Ժամանակակից նոր տեխնիկայով զինված նորաբաց լաբորատորիան հնարավորություն կընձեռի իրականացնել ոչ ֆորմալ գործնական ուսուցում «Հացաթխման և շոկոլադագործության արտադրություն» մասնագիտացմամբ: Ծրագիրը նպատակ ունի պատրաստել աշխատաշուկայի արդի կարիքներին համապատասխան հմտություններով և գիտելիքով զինված երիտասարդներ և կանայք, ովքեր իրենց ուրույն տեղը կգտնեն թե′ աշխատաշուկայում և թե′ կհիմնեն սեփական փոքրիկ արտադրամասը:

Վերջինս իրականություն է դարձել «Հմտությունների և գիտելիքի զարգացում» պիլոտային ծրագիրի աջակցությամբ, որն իրականացվում է «Ռազմավարական զարգացման գործակալություն» (ՌԶԳ) ՀԿ-ի կողմից #RECONOMY-ի շրջանակներում, որը HELVETAS Swiss Intercooperation-ի կողմից իրականացվող Sida-ի տարածաշրջանային ներառական և կանաչ տնտեսական զարգացման ծրագիրն է:

«Աշխատասիրությունը, որպես բարեկեցության խթան»

Վայոց ձոր մարզի Զառիթափ համայնքի հեռավոր Արտավան բնակավայրում ապրում և տղայի ու տալի հետ անասնապահական տնտեսությունն է զարգացնում 51 ամյա ֆերմեր Դուստրիկ Գալստյանը: Դուստրիկն անգամ ծանր բեռն ուսերին չի զլանում զարգանալ և կատարելագործվել:

«Ռազմավարական զարգացման գործակալություն» ՀԿ-ի կողմից իրականացվող ծրագրի շրջանակներում Դուստրիկը այլ կանանց հետ միասին ստացել  է  մասնագիտական խորհրդատվություն, որի շնորհիվ բարելավել է իր գիտելիքները ֆերմերային տնտեսության կառավարման գործում: Ծրագրի աջակցությամբ մասնակցել է գյուղատնտեսական մթերքի տարատեսակ փառատոնների, որոնք հնարավորություն են ընձեռել ոչ միայն հավելյալ եկամուտ գրանցել, այլև ձեռք բերել վստահություն, տեղեկատվություն և փորձ փոխանակել:

«Ես միշտ ներգրավված եմ եղել անասնապահական աշխատանքներում, միշտ ամուսնուս օգնել եմ։ Այժմ էլ դասընթացների շնորհիվ կատարելագործվել եմ, շատ բան եմ սովորել, ինձ տրամադրած խորհուրդների 80 տոկոսը կիրառում եմ: Անգամ ամսական հաշվարկներ եմ իրականացում, ծախսերն ու եկամուտներն եմ հաշվարկում և գրառումներ կատարում: Մինչ ծրագրին մասնակցելը ունեի 12 խոշոր եղջերավոր կենդանի, որից 5 կթու կով, այսօր դրանց թիվը հասցրել եմ 22-ի, որից 10 կթու կով»,-ասում է Դուստրիկը:

«Միայն աշխատասիրությունն ու ձգտումն են, որ բերում են արդյունքի: Ավելացրու կենդանիներիդ քանակը, կավելացնես եկամուտներդ։ Իմ աշխատանքի շնորհիվ ընտանիքիս բյուջեն ավելի մեծացավ, աղջիկներիս ամուսնացրեցի, մեծ հարսանիք արեցի, հարսանյաց նվեր տվեցի: Համարձակությունը գործի կեսն է, իմ փորձից եմ ասում, քանզի իմ համարձակության շնորհիվ շատ ձեռքբերումների եմ հասել և դեռ կհասնեմ։ Անասնապահությանը կից զբաղվում եմ նաև ագրոտուրիզմով, որի միջոցով հյուրերիս ծանոթացնում եմ գյուղական կյանքին և ավանդույթներին: Անասնապահությունը զբոսաշրջության անբաժան մասն է կազմում, ինձ մոտ հյուրընկալված զբոսաշրջիկներն իրենք են մասնակցում կթի պրոցեսին, կենդանիների կերակրման և հացի թխման գործընթացներին: Նրանք բարձր են գնահատում ավանդական գյուղական մթերքներից օգտվելու հնարավորությունը»:

Ձգտումը հաջողության բանալին է

5 անդամից բաղկացած Կուրղինյան ընտանիքը բնակվում է Շիրակի մարզի Կրասար գյուղում: Նրանք զբաղվում են անասնապահությամբ և երբևէ չեն լքել Հայաստանը դրսում արտագնա աշխատանքի նպատակով: Ընտանիքի որդիները ևս դպրոցն ավարտելուց հետո այժմ օգնում են ծնողներին ֆերմայի աշխատանքներում:

Ընտանիքը անասնապահությամբ զբաղվում է բավական երկար տարիներ: Սկզբնական շրջանում, ընտանիքն ուներ 6 կով, իսկ Սովետական միության փլուզումից հետո, ընտանիքը շատացնել է անասնագլխաքանակը:

«Վերանորոգեցինք ամուսնուս պապիկից մնացած գոմերը ու շատացրեցինք գլխաքանակը: Նոր գլխաքանակի ԽԵԿ գնեցինք և այնուհետև տեղեկացանք այս Ծրագրի մասին, քանի որ համապատասխանում էինք պահանջներին», – պատմում է Հասմիկը՝ ընտանիքի մայրը:

Ընտանիքը Ֆերմայում արտադրված կաթը հանձնում է Ամասիայի Պանրագործարանին: Հարկ է նշել, որ Ամասիայի Պանրագործարանը հանդիսանում է «Անասնապահության զարգացում Հայաստանում՝ հարավ- հյուսիս» ծրագրի շահառուներից, այդ իսկ պատճառով վերջինս ընտանիքին հրավիրել է մասնակցելու կազմակերպված մի շարք հանդիպումների: «Մեզ շատ գրավեց այն հանգամանքը, որ ծրագիրը աջակցում է գյուղացիներին: Տեղյակ ենք նաև, որ Ծրագրի շրջանակներում համայնքերում հիմնվել են անասնաբուժական կետեր: Անասնաբուժական կետերի հիմնումից հետո բարելավվել է անասնաբուժական ծառայություններից օգտվելու որակը՝ անասնաբույժը այժմ ավելի հասանելի է դարձել իսկ դեղորայքը՝ մատչելի»:

Տիկին Կուրղինյանի ամուսինը մի քանի առիթով մասնակցել է ՌԶԳ ՀԿ-ի կողմից կազմակերպված անասնապահության վերաբերյալ դասընթացների:
Ենթակառուցվածքների բարելավումը (արոտավայրերի բարելավում, ջրախմոցների տեղադրում) հնարավություն է տվել առավել հաջողություններ գրանցել անասնապահության ոլորտում: Ընտանիքի ծրագրերը ներառում գոմաղբի ավտոմատացված հեռացման համակարգի կազմակերպում: Դասընթացների արդյունավետությունից օգտվելով, ընտանիքը նույնիսկ ֆերման մեծացնելու ցանկություն է հայտնել: Հասմիկի խոսքերով «Ցանկացած աշխատանք եթե սիրով ես անում՝ հաջողություն անպայման ունենում ես: Եթե դժկամությամբ անես՝ այդ գործի մեջ հաջություն չես ունենա»: