Uncategorized

«Գյուղատնտեսության ապագան նորարարությանն անցման մեջ է»․ ՄԱՎԵՏԱ ծրագրի գործընկեր Մերուժան Ղարիբյան

Մերուժան Ղարիբյանը շրջում է Գետավանի իր «խելացի» անասնաֆերմայում։ Չկա շտապողականություն, ոչ մի բարձրաձայն հրաման, ոչ մի քաոսային շարժում․ պարզապես բնության հետ ներդաշնակ աշխատող տեխնոլոգիայի հանգիստ բզզոց: Կոճակի մեկ սեղմումով անասնագոմը մաքրվում է։ Թվային համակարգը վերահսկում է կովերի առողջությունը և կաթի արտադրությունը՝ նախքան դրանց առաջանալը զգուշացնելով հնարավոր խնդիրների մասին: Սա անցյալի գյուղատնտեսությունը չէ։ Սա է ապագան, և Մերուժան Ղարիբյանն առաջատարներից է։

Իրավաբանությունից՝ ֆերմերային տնտեսություն

Մասնագիտությամբ իրավաբան Մերուժան Ղարիբյանն  իր իրական կոչումը տեսնում է գյուղատնտեսության ոլորտում: Վերջին 25 տարիների ընթացքում իր հայրիկի հետ զբաղվել է խոշոր եղջերավոր կենդանիների բուծմամբ՝ որպես տեսլական ունենալով կայուն ֆերմերային տնտեսությունը: Տարիների ընթացքում տեսնելով ավանդական գյուղատնտեսության առջև ծառացած մարտահրավերները՝ հետաքրքրության անկումը, անմրցունակ լինելը և ժամանակակից մեթոդների բացակայությունը, նա համարձակ քայլ արեց և իր ֆերման վերածեց լիովին ավտոմատացված, «խելացի» անասնաֆերմայի: «Գյուղատնտեսությունը անկում ապրող ոլորտ է։ Եթե մենք չանցնեինք նորարարական մոտեցումների՝ չէինք գոյատևի»,- ասում է նա։

Նման փոփոխություն կատարելը հեշտ չէր․ անհրաժեշտ էր ձեռք բերել սարքավորումներ, հարմարվել կառավարման նոր մեթոդներին և վերաիմաստավորել տասնամյակների ավանդական գործելակերպը: Բայց, Մերուժան Ղարիբյանը վճռական էր տրամադրված և երկու տարի առաջ ամբողջությամբ ապահովեց այդ անցումը։

Ֆերմա՝ առանց սահմանների

Օգտագործելով գործընթացի վերահսկման թվային մեխանիզմները՝ Մերուժանը հիմա հեռակա կարգով կարողանում է կառավարել իր ֆերման։ «Վանաձորից մի կոճակով գոմը կարող եմ մաքրել»,- ժպտալով ասում է նա։

Սենսորները հետևում են ամեն ինչին․ կաթի արտադրությունից մինչև կովի առողջություն՝ ապահովելով արդյունավետություն և որակ: Արդյունքում ստանում է բարձրորակ կաթ, որը վաճառում է շուկայականից բարձր գնով։

«Կաթի մեկ լիտրը միջինում մթերում են 130 ՀՀ դրամով։ Մեր ֆերմայի կաթի լիտրը 170 ՀՀ դրամ է»,- հպարտությամբ նշում է նա, ավելացնելով, որ ողջ գործընթացը կատարվում է փակ ցիկլով։ Կովից մինչև տարա ոչ մի մարդու ձեռք չի դիպչում կաթին, ինչն ապահովում է և՛ հիգիենա, և՛ արդյունավետություն։

Բայց Մերուժան Ղարիբյանի համար ֆերմերային գործում ներդրված նորարարությունը միայն ավտոմատացման մասին չէ, այլ նաև՝ կայունության: Ֆերման զբաղվում է նաև սեփական կերի արտադրությամբ՝ ապահովելով համապարփակ կառավարում։ Եվ որպես շղթայի շարունակություն՝ ֆերմերն ունի կաթի վերամշակման արտադրամաս բացելու հեռանկարը։

Պատրաստելով հաջորդ սերնդին

Մերուժան Ղարիբյանը գյուղատնտեսական մասնագիտությունների ծերացումը լուրջ մարտահրավեր է համարում։ «Ավանդական գյուղատնտեսությամբ ոչ մեկի չես հետաքրքրի, հատկապես` երիտասարդությանը»,- ասում է նա՝ ավելացնելով, որ մարդկանց պատկերացումներում շատ բան է փոխվել։

Այդ իսկ պատճառով նա ֆերման դարձրել է գրավիչ վայր Ստեփանավանի պետական ​​գյուղատնտեսական քոլեջի ուսանողների համար։ Այստեղ դուալ ուսուցմամբ սովորող աշկերտներն անմիջականորեն տեսնում են, թե ինչպես է աշխատում ժամանակակից գյուղատնտեսությունը և դառնում դրա մի մասը: «Նրանք տեսնում են, որ մարդիկ հեռվից են շփվում կովերի հետ, իսկ որոշ դեպքերում՝ նույնիսկ դռները չեն բացում կամ փակում, քանի որ ամեն ինչ ավտոմատացված է»,- ընդգծում է մեր զրուցակիցը:

Թեև աշկերտները լրիվ ծավալով աշխատուժ չեն ֆերմայում, Մերուժան Ղարիբյանը նրանց վերապատրաստումը համարում է ներդրում ապագայի համար: Եվ դա փոխշահավետ գործընթաց է. մինչ նա նրանց ֆերմերային գործի իր փորձն է ներկայացնում, նրանք նրան թվային հաղորդակցման հմտություններ են սովորեցնում: Նույնիսկ իր որդին է միացել այդ ջանքերին՝ ֆերման դարձնելով իսկական ընտանեկան ժառանգություն:

Բարձր գնահատելով «Հայաստանում գյուղատնտեսության ոլորտում կրթության և ուսուցման արդիականացում» (ՄԱՎԵՏԱ) ծրագրի հետ իր գործընկերությունը՝ Մերուժանը կարևորում է վերապատրաստման դասընթացները, փափուկ հմտությունների կատարելագործման հնարավորություններն ու փորձի փոխանակման այցերը։ «Համագործակցությունը միայն տեխնիկական աջակցություն ստանալու մասին չէր։ Այն անընդհատ սովորելու, աճելու և նոր գաղափարներ ստանալու մասին է», – ասում է նա՝ ընդգծելով ՄԱՎԵՏԱ ծրագրով Ավստրիայի և Շվեյցարիայի (կայցելի մարտին) լավագույն փորձն ուսումնասիրելու և Հայաստանում տեղայնացնելու հնարավորությունը։

Կոտրել կարծրատիպերը

Մերուժան Ղարիբյանը մեծ նշանակություն է տալիս հանրության կողմից ֆերմերային տնտեսության ընկալման փոփոխությանը։ «Երբ ասում ես, որ քեզ կթվոր է պետք, ոչ ոք չի արձագանքում: Բայց երբ հայտարարություն ես տարածում կաթի օպերատորի հաստիքի համար, մարդիկ հերթ են կանգնում»,- ժպտում է նա՝ ընդգծելով, որ բառերը կարևոր են, գյուղատնտեսության վիզուալ պատկերը՝ նույնպես:

Այսօր գյուղական ավանդական անասնագոմերի և ֆերմաների ոչ գրավիչ լինելու կարծրատիպերը փոխարինվում են բարձր տեխնոլոգիական, արդյունավետ տնտեսությունների տեսլականով:

«Նորարական լուծումներով «խելացի» անասնաֆերմա այցելելը կփոխի ձեր կարծիքը ոլորտի վերաբերյալ»,- պնդում է ֆերմերը, ապա ավելացնում, որ գյուղատնտեսության զարգացումը կարևոր բաղադրիչ է պարենային անվտանգության ապահովման, գյուղերի պահպանման և հողերի մշակման համար։ «Եթե կով չպահենք, ապա կարագ ու պանիր որտեղի՞ց ստանանք»,- հռետորական շեշտադրումով շարունակում է նա։

Փոփոխության կամք

Հարցին, թե ինչ է անհրաժեշտ այդպիսի ֆերմա կառուցելու համար, Մերուժան Ղարիբյանն առաջինը չի նշում գումարը։ «Կամքի ուժ»,- ասում է նա ժպտալով, ապա նոր ավելացնում հողատարածքն ու ներդրումները։

Մերուժան Ղարիբյանի ֆերման ապացույցն է, որ գյուղատնտեսության ապագան կապված է ոչ միայն տեխնոլոգիայի, այլ՝ մտածելակերպի հետ: Նորարարությունը ինտեգրելու, գործելակերպը վերանայելու, կատարելագործվելու և հաջորդ սերնդին պատրաստելու պատրաստակամությունն այն է, ինչը կարդիականացնի գյուղատնտեսությունը Հայաստանում:

«Գյուղատնտեսությունը կենսակերպ է»․ ՄԱՎԵՏԱ ծրագրի գործընկեր Հայկ Ասլանյան

Պատերազմից հետո սեփական կյանքը վերականգնելը հեշտ գործ չէ: «Գյուղատնտեսության ոլորտում մասնագիտական ​​կրթության և ուսուցման արդիականացում» (MAVETA) ծրագրի գործընկեր Հայկ Ասլանյանի համար հետպատերազմյան շրջանի մարտահրավերները միայն ամրապնդել են նրա հավատը գյուղատնտեսության և կրթության կարևորության վերաբերյալ:

Ընտանեկան ժառանգությունից մինչև նոր սկիզբ

Ֆերմեր Հայկ Ասլանյանը գյուղատնտեսությունը ոլորտ, զբաղմունք չի համարում, այլ այն դիտարկում է որպես իր ժառանգության մի մաս:

«Գյուղատնտեսությամբ զբաղվել եմ փոքր տարիքից։ Պապս ֆերմեր էր, և նրա ջանքերով հիմք դրվեցին Արցախում մեր ընտանիքի ֆերմայի ստեղծմանը։ Ցավոք, պատերազմից հետո նա հեռացավ գյուղատնտեսությունից։ Ինչպես շատերը, այնպես էլ մենք ստիպված եղանք տարհանվել և վերաբնակվել Գորիսում՝ իմ ծննդավայրում»,- նշում է մեր զրուցակիցը:

Չնայած դժվարություններին՝ Հայկ Ասլանյանը չհրաժարվեց սիրելի աշխատանքից ու կենսակերպից։ «Գորիսում խորհրդային ժամանակներից անասնագոմ ունեինք, որը անտեսված էր։ Պատերազմից հետո կենտրոնացել էի այն վերականգնելու վրա։ Հեշտ չէ, բայց քայլ առ քայլ ես վերականգնում եմ այն, ինչ կորցրել ենք»,- վստահությամբ շարունակում է նա։

Ֆորմալ կրթություն

Գյուղատնտեսության հանդեպ ունեցած սերը Հայկ Ասլանյանին բերեց Գորիսի պետական ​​գյուղատնտեսական քոլեջ, որտեղ նա այժմ համատեղում է գործնական փորձը ֆորմալ կրթության հետ:

«Երևանում Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանում սովորելն ինձ համար անիրագործելի էր այստեղ՝ Սյունիքում, ընտանեկան և աշխատանքային պարտավորությունների պատճառով։ Երբ քոլեջը ներդրեց դուալ կրթական ծրագրեր գյուղատնտեսության ոլորտում՝ մտածեցի, որ դա իմ հնարավորությունն է ամրապնդելու գործնական գիտելիքներս տեսական գիտելիքներով»,- ընդգծում է նա:

Դուալ ուսուցումը՝ լսարանային և աշխատանքի վայրում ուսուցման համադրումը, դարձել է Հայկ Ասլանյանի ուսումնական փորձի հիմնաքարը:

«Դուալով սովորող ուսանողները շահում են երկու ոլորտներից: Դասավանդողները տալիս են տեսական գիտելիքներ, մինչդեռ ինձ նման ֆերմերներն առաջարկում են գործնական դասընթացներ: Ինչքան լավ տեխնիկապես համալրված և կազմակերպված ֆերմա, այնքան գործնական փորձն ավելի իմաստալից է դառնում»,- բացատրում է նա:

ՄԱՎԵՏԱ-ի դերը

Հայկ Ասլանյանը վերջերս է միացել ՄԱՎԵՏԱ ծրագրին։ Ներգրավված լինելով և՛ որպես աշկերտ, և՛ որպես գործատու՝ փաստում է, որ այն հնարավորություններ է ստեղծում ոչ միայն ուսանողների, այլ նաև դասավանդողների և ֆերմերների համար: «Հուսադրող է տեսնել, թե ինչպես կարող են նման ծրագրերը կամրջել կրթությունը և գործնական աշխատանքը գյուղատնտեսության ոլորտում»,- ընդգծում է նա:

Հարցին, թե արդյոք գյուղատնտեսությունը գրավիչ է երիտասարդների համար, Հայկ Ասլանյանի պատասխանը պարզ է. սերը կարևոր է:

«Գյուղատնտեսությունը կենսակերպ է։ Եթե ​​դու չես սիրում այն, չես հասնի հաջողության: Բայց նրանց համար, ովքեր իսկապես մտածում են դրա մասին, հսկայական բավարարվածություն կա՝ աշխատելով և տեսնելով սեփական աշխատանքի պտուղները»:

Նա նաև ուղերձ ունի նրանց համար, ովքեր տատանվում են ոլորտ փոխել ու գյուղատնտեսությամբ զբաղվել: «Կրթությունը տարիքային սահմանափակում չունի. որքան երկար ենք ապրում, այնքան շատ ենք սովորում: Եթե ​​ինչ-որ մեկը հաջողություն չի գտել այլ ոլորտում, բայց սիրում է գյուղատնտեսությունը, նա պետք է ամբողջ սրտով ընդունի այն: Սիրով ու նվիրումով ամեն ինչ կստացվի»,- եզրափակում է մեր զրուցակիցը։

 

Uncategorized

«Կաթի հետ աշխատանքը սիրել ու ստանալ առավելագույն արտադրանք». Արփինե Սարգսյան

«Հայաստանում գյուղատնտեսության ոլորտում մասնագիտական կրթության և ուսուցման արդիականացում» (ՄԱՎԵՏԱ) ծրագրի շրջանակներում Լոռու մարզում կաթի և կաթնամթերքի արտադրության, Ստեփանավանի պետական գյուղատնտեսական քոլեջից աշկերտներ ունենալու, մասնագիտության մեջ խորանալու պլանների մասին զրուցել ենք  ծրագրի գործընկեր «ՎԻՎԱ ԿԱԹ» կաթնամթերք արտադրող ընկերության պանրի վարպետ  Արփինե Սարգսյանի հետ։

Արփինե Սարգսյանն ապրում և աշխատում է հայրենի Լոռու մարզի հյուսիսում գտնվող Տաշիր քաղաքում: Տարածաշրջան, որը հայտնի է պանրի արտադրությամբ, որտեղ անց են կացվում պանրի փառատոններ։

Արփինեն ավելի քան հինգ տարի որպես պանրի վարպետ աշխատում է «ՎԻՎԱ ԿԱԹ» կաթնամթերք արտադրող գործարանում։ Ընկերությունը, որը գործում է 2003 թվականից, սկզբում արտադրում էր միայն պանիր: 2019 թվականից այն ընդլայնեց իր գործունեությունը՝ զբաղվելով նաև կաթնամթերքի արտադրությամբ։

«Կաթի հետ աշխատելը արվեստ է»,- փայլող աչքերով բացատրում է Արփինեն՝ իր աշխատանքի մասին խոսելիս: «Ես սիրում եմ այն ավելի արժեքավոր մթերքի ​​փոխակերպելու գործընթացը: Իմ նպատակն է միշտ ստանալ առավելագույն արդյունք՝ պահպանելով ամենաբարձր որակը»,- շարունակում է նա՝ ընդգծելով, որ կաթնամթերքն արտադրվում է ընկերությանը պատկանող անասնաֆերմայից ստացված անարատ կաթից՝ սննդամթերքի արտադրության  չափորոշիչներին համապատասխան։

«Պանրի տեսականին ներառում է չանախ, լոռի, չեչիլ, հորած պանիրներ, իսկ կաթնամթերքինը՝ թթվասեր, մածուն, քամած մածուն, կաթնաշոռ, թան»,- ոգևորությամբ թվարկում է երիտասարդ պանրի վարպետը՝ մատնանշելով իրենց ընկերության առաջարկած ընտրանին։

Նվիրում յուրաքանչյուր մանրուքում

Նրա նվիրվածությունն իր աշխատանքին ակնհայտ էր նույնիսկ իր ծննդյան օրը։ Այդ օրը մարդկանց մեծամասնությունը նախընտրում է անցկացնել ավելի տոնական տրամադրությամբ, մինչդեռ Արփինեն շրջում էր արտադրամասով, համակարգում գործընկերների աշխատանքը, ցուցումներ տալիս Ստեփանավանի պետական գյուղատնտեսական քոլեջի ուսանողներին, որոնք իրենց տեսական գիտելիքներն ամրապնդում են գործնական հմտություններով։

Ժպտալով հիշում է նաև նախորդ ծննդյան օրը։ «Տնօրենը զանգեց և ասաց, որ 5 տոննա կաթ ենք ստացել, որից պետք է պանիր պատրաստենք։ Հեշտ չէր, բայց երբ սիրում ես այն, ինչ անում ես, նույնիսկ նման մարտահրավերները պարգևատրելի են թվում»,- շարունակում է մեր զրուցակիցը։

Հաջորդ սերնդի ձևավորում

«Գյուղատնտեսության ոլորտում մասնագիտական ​​կրթության և ուսուցման արդիականացում» (ՄԱՎԵՏԱ) ծրագրի շրջանակներում «ՎԻՎԱ» կաթնամթերքի գործարանը սերտ համագործակցում է ծրագրի գործընկեր Ստեփանավանի պետական ​​գյուղատնտեսական քոլեջի հետ և ընդունում աշկերտներ։ Արփինեն մասնակցել է տարբեր մասնագիտական և մեթոդական դասընթացների և ձեռք բերել հրահանգչի հմտություն ու կարողություն։ Այժմ, որպես գործատու և հրահանգիչ, նա մեծ ներուժ է տեսնում կաթ և կաթնամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ դուալ կրթությամբ սովորող աշկերտների և երիտասարդ մասնագետների մեջ։

«Յուրաքանչյուր աշկերտ եզակի է»,- ասում է նա՝ ընդգծելով հրահանգչի իր անհատական ​​մոտեցումը: «Ոմանք արագ են սովորում, մյուսներն ավելի շատ առաջնորդության կարիք ունեն, բայց ես իմ մոտեցումը հարմարեցնում եմ նրանց կարողություններին: Մեզ պետք են հմուտ մասնագետներ այս ոլորտում, և մեր ընկերությունն ուրախ է օգնել նրանց ձեռք բերելու այնպիսի մասնագիտական հմտություն ու կարողություն, որ աշխատաշուկայում դառնան մրցունակ մասնագետներ»:

Մարտահրավերներ և ձգտումներ

Չնայած իր հաջողությանը, Արփինեն ընդունում է կաթնամթերքի ոլորտում աշխատելու դժվարությունները: «Այժմ համալրում ենք լաբորատորիան ժամանակակից սարքավորումներով՝ խստորեն վերահսկելու արտադրական ամբողջ գործընթացը»,- ընդգծում է նա։ «Չնայած շատ բան եմ սովորել աշխատանքի ընթացքում, այնուամենայնիվ` տեսական գիտելիքներս խորացնելու կարիք եմ տեսնում»:

Մասնագիտական աճ ունենալու ցանկությունը նրան ոգեշնչել է մտածել գյուղատնտեսական քոլեջ ընդունվելու մասին՝ ստանալու մասնագիտական կրթություն: «Ես գործնական փորձ ունեմ, բայց տեսական մասի ամրապնդումն ինձ ավելի լավը կդարձնի այն գործում, ինչն այս պահին անում եմ», – վստահ ասում է նա:

Ապագայի տեսլական

Արփինեի ապագայի տեսլականը դուրս է գալիս նրա անձնական աճից: Նա երազում է Լոռիում բարձրացնել կաթնամթերքի արտադրության չափանիշները և ոգեշնչել ավելի շատ երիտասարդների միանալ ոլորտին։ «Այստեղ այնքան մեծ ներուժ կա, որ ճիշտ ուսուցման դեպքում կարող ենք Լոռին դարձնել բարձրորակ կաթնամթերքի կենտրոն»:

Արփինեի համար իր աշխատանքը ավելին է, քան պարզապես աշխատանքը․ դա կոչում է։ «Կաթը պարզապես բաղադրիչ չէ», – ասում է նա ժպտալով: «Դա ավանդույթի, ապրուստի և ապագայի հիմքն է, որը մենք կարող ենք միասին կառուցել»:

Արփինե Սարգսյանն իր նվիրվածությամբ և իր աշխատանքի հանդեպ սիրով ոչ միայն կաթնամթերք է արտադրում, այլև Լոռու մարզում սնուցում որակի, նորարարության և հրահանգչի ժառանգություն:

Uncategorized

«Եթե սիրով չմտար ֆերմա՝ մասնագետ չես դառնա»․ ՄԱՎԵՏԱ ծրագրի գործընկեր Գագիկ Անդրանիկյան

«Հայաստանում գյուղատնտեսության ոլորտում մասնագիտական կրթության և ուսուցման արդիականացում» (ՄԱՎԵՏԱ) ծրագրի շրջանակներում Սյունիքի մարզում անասնաբույժի ու կենդանիների արհեստական սերմնավորման տեխնիկի պահանջարկի, աշխատանքային հեռանկարի, աշկերտության առավելությունների և ՄԱՎԵՏԱ ծրագրի հետ համագործակցության մասին զրուցել ենք ծրագրի գործընկեր Գագիկ Անդրանիկյանի հետ։

 

Անդրանիկյանին հանդիպեցինք իր ֆերմայում, որը գտնվում է Գորիս համայնքի Վերիշեն բնակավայրում։ Մինչև սեփականաշնորհումը այստեղ եղել է արհեստական սերմնավորման կայան։  Այժմ այն ընտանեկան ֆերմա է։

Հ։ Քանի՞ տարի է որ զբաղվում եք կենդանիների արհեստական սերմնավորմամբ։

Պ։ 33 տարի։ Աշխատում եմ 1991 թվականից։ Մինչև այդ՝ 1986 թվականից, դեռ Խորհրդային Միության տարիներին, նույնպես աշխատել եմ այստեղ՝ որպես գլխավոր կենդանաբույծ։ Այն ժամանակ տարվա մեջ սերմնավորում էինք մոտավորապես 8-9 հազար գլուխ կենդանի։ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո մի կերպ պահեցինք որոշ չափանիշներ, բայց շատ քիչ տևեց։ Ինչպես ամբողջ հանրապետությունում, այնպես էլ մեզ մոտ, խնդիրները շատ էին․ մարդիկ կամ վճարունակ չէին, կամ չէին ցանկանում, կամ այլ խնդիրներ կային։ Բայց մենք միշտ կազմ պատրաստ ենք եղել աշխատելու համար և ոչ մեկի չենք մերժել։

Հիմա պահանջարկը քիչ է։ Հիմնականում պատճառաբանում են թանկացումները, բայց իրականում ովքեր ուզում են օգտվել այդ ծառայությունից՝ գնին չեն նայում։

Հ։ Իսկ Ձեր կարծիքով արդարացվա՞ծ է արհեստական սերմնավորման փորձը։

Պ։ Միանշանակ արդարացված է։ Այսօր կաթնատվությունը բավականին բարձր է, և կենդանիներ պահողներն ու մենատնտեսները լավ գիտեն դա։

Կաթնատվությունը և մթերատվությունը գնահատելով՝ զգում ես, որ արհեստականորեն սերմնավորված խոշոր եղջերավոր կենդանիների մոտ այս չափանիշները բարձր են, և մարդիկ գնում են այդ քայլին գիտակցված։

Հ։ Մենք գիտենք նաև, որ Դուք ՄԱՎԵՏԱ ծրագրի գործընկեր եք։ Ինչպե՞ս է համագործակցությունը սկսվել։

Պ։ Ռազմավարական զարգացման գործակալության հետ աշխատում եմ մոտ 14 տարի։ Համագործակցում ենք ու լավ ենք համագործակցում։ Ես բոլոր հարցերում, գործունեության բոլոր ոլորտներում պարտաճանաչ եմ։ Նույնը կասեմ ՌԶԳ-ի մասին։ Տարիներ առաջ եկան և մարզում կենդանիների արհեստական սերմնավորման մասնագետներ պատրաստեցին, մոտ 11-12 հոգի։ Ես այն ժամանակ աշխատում էի մասնագիտությամբ, այսօր էլ շարունակում եմ նույն կերպ։

Հ։ Իսկ կա՞ պահանջարկ։ Գիտենք նաև, որ համագործակցում եք Գորիսի պետական գյուղատնտեսական քոլեջի հետ։ Ի՞նչ է այն իրենից ենթադրում։

Պ։ Այո, համագործակցությունը Գորիսի գյուղատնտեսական քոլեջի հետ իրականացվում է ՄԱՎԵՏԱ ծրագրով։

Տեսեք՝ նշանակված է, որ պիտի ուսանողներ գան, բայց դեռևս շատ չեն։ Կուզեի, որ ավելի շատ ուսանողներ ընտրեն այս մասնագիտությունը և գործնական պարապմունքների համար ֆերմա գան։ Իմ ուսանողական տարիներին ագրարային համալսարանում ուսանողների մեծ մասը սովորում էր դիպլոմի համար։ Այդ խնդիրը մասամբ նաև հիմա է առկա։ Եթե եկել ես անասնաբուժություն ես ուսումնասիրում, ապա սովորի՛ր, որ դառնաս անասնաբույժ, ոչ թե ասես՝ «ես էլ եմ սովորել և ավարտել գյուղատնտեսական քոլեջը»։

Հ։ Իսկ Ձեր կարծիքով դուալ ուսուցումը, որն արդեն ներդրված է, օրինակ՝ նույն անասնաբուժություն մասնագիտության համար, արդյո՞ք շահագրգռում է ուսանողներին ավելի լավ մասնագետ դառնալ։

Պ։ Այն շատ լավ ծրագիր է։ Ես նույնպես կարծում եմ, որ տեսականը և գործնականը պետք է լրացնեն միմյանց։ Հիմա ծրագրի իմաստը դա է, որ ուսանողը, այս դեպքում՝ աշկերտը, դառնա մրցունակ մասնագետ և միայն տեսություն չկարդա ու վաղը մոռանա, այլ գործնականում տեսնի, կիրառի և դառնա մասնագետ։ Ընդ որում՝ մասնագետը, որպեսզի լավ մասնագետ լինի ու լավ աշխատի, իրավունք չունի իր մասնագիտությունից բացի ուրիշ գործով զբաղվելու։ Միայն այսպես նա կարող է խորանա իր ոլորտում, ոչ թե մտածի կողմնակի հարցերի մասին։ Անասնաբույժը, արհեստական սերմնավորման տեխնիկը պետք է ազատ լինեն կանչի համար, որովհետև գործ ունեն կենդանիների հետ ու նրանց հետ կապված ոչինչ չեն կարող պլանավորել։

Ինձ մոտ աշկերտներ ուղարկում են արհեստական սերմնավորման տեխնիկա սովորեցնելու։ Ես մեծ հաճույքով համաձայնվել եմ․ թո՛ղ գան, կսովորեցնեմ, ամենավերջին գաղտնիքներս բացեմ նրանց առջև։

Հ։ Ի՞նչ կասեք ուսանողներին, ապագա անասնաբույժներին կամ կենդանիների արհեստական սերմնավորման տեխնիկի մասնագիտությամբ  հետաքրքրվողներին։

Պ։ Ես պատրաստ եմ ամեն րոպե, ամեն վայրկյան իմ ուժերի ներածին չափով օգնելու։ Ինձ մոտ «չէ» ասելու, «ժամանակ չունեմ», «վաղը, մյուս օրը կամ էն մյուս օրը» նման բաներ չկան։ Այս ծառայությունը բժշկական շտապ օգնության պես միշտ պատրաստ պետք է լինի։ Եթե պատրաստ չեղար, ապա դու հաճախորդ ես կորցնում։ Դա էլ կա: Այստեղ արդեն ծննդյան օր, հարսանիք, Նոր տարի կամ այլ արարողություն որևէ կերպ չպետք է ազդի։ Սա բժշկի աշխատանք է․ պետք է կարողանաս քո գործը անխափան անել։

Նրանք, ովքեր ուզում են աշխատել, պետք է սիրեն մասնագիտությունը։ Եթե այն չսիրեցին, ապա ավելորդ կոշիկ մաշելն ու կրթօջախ հասնելն արդեն շքեղություն է։ Եթե սիրով չմտար ֆերմա՝ մասնագետ չես դառնա։ Պիտի կենդանուն սիրես, պիտի կենդանու տիրոջը հարգես։ Սա է գաղտնիքը։

Հ։ Շնորհակալություն։

Պ։ Խնդրեմ։

ՄԱՎԵՏԱ ծրագիրը ֆինանսավորվում է միջազգային և տեղական կազմակերպությունների լայն կոալիցիայի կողմից՝ Շվեյցարիայի զարգացման և համագործակցության գործակալության (SDC) գլխավորությամբ, ներառյալ Ավստրիական զարգացման գործակալությունը (ADA), Գերմանիայի տնտեսական համագործակցության և զարգացման նախարարությունը (BMZ), Հայաստանի կառավարությունը, Շվեյցարիայի եկեղեցու օգնություն (HEKS/EPER) ՀԿ-ն, Իզմիրլյան հիմնադրամը, Ռազմավարական զարգացման գործակալություն (ՌԶԳ) ՀԿ-ն և «Վանանդ Ագրո» ՓԲԸ-ն:

 Ծրագիրն իրականացնող գործընկերներն են Գերմանական զարգացման գործակալությունը (GIZ) և Շվեյցարիայի եկեղեցու օգնություն (HEKS/EPER) ՀԿ-ն՝ ՌԶԳ-ի և Բեռնի Կիրառական գիտությունների համալսարանի (HAFL) գյուղատնտեսական, անտառային և պարենային գիտությունների դպրոցի ներգրավմամբ:

Uncategorized

Ոլորտը բաց է նոր անասնաբույժների համար

«Կենդանիներին բուժելն ինձ գոհունակություն է պատճառում»,- անասնաբույժ Սևակ Սահակյանը կենդանիներին սիրում է մանկուց և մասնագիտությունը գիտակցաբար է ընտրել։

Սևակ Սահակյանը ծնվել ու մեծացել է Ճամբարակում։ Կենդանիներին բուժելու առաջին փորձերն արել է դեռ դպրոցում սովորելու տարիներին։

«Անասնաբույժից համապատասխան դեղ ու ներարկիչ էի ուզում և ինքս սրսկում»,- վերհիշում է Սահակյանը՝ նշելով, թե ինչպես էին բոլորը խոսում, որ ինքը կարողանում է ճիշտ ներարկում կատարել։ Խոստովանում է, որ ոգևորվել է ու դիմել ագրարային համալսարան։

Համալարանական գիտելիքներն ապագա անասնաբույժին թույլ են տվել բանակում որպես բուժակ աշխատել և առաջին օգնություն ցուցաբերել ծառայակիցներին։ Ինչևէ, Սևակ Սահակյանը հաստատակամ է եղել հայրենի տուն վերադառնալու ու կենդանիներին բուժելու իր որոշման մեջ։

«24 ժամը չի հերիքում»,- խոստովանում է անասնաբույժն ու նշում, որ մասնագիտական նրբություններով լի աշխատանքի պլանավորման առաջնահերթությունները շատ հաճախ չեն ընկալվում կենդանիների տերերի կողմից։ Պատճառը աշխատանքի ծավալներն են ու մասնագետների պակասը։

«Որպես համայնքային անասնաբույժ՝ ես հասցնում եմ անել պահանջվող աշխատանքի ընդամենը 30-40 տոկոսը։ Աշխատանք կա, ընդ որում՝ լավ վարձատրությամբ, մնում է անասնաբույժի մասնագիտությունն ընտրել ու գալ այս ոլորտ»,- Սահակյանը ցավով է նշում, որ երիտասարդների կողմից մեծ ցանկություն չի նկատում։ Բայց և չի ընկրկում։ Սեփական օրինակով է փորձում մասնագիտությունը խթանել ու գրավիչ դարձնել։

«Հաճախ եմ լսում «կուզեմ իմ տղան էլ քեզ նման անասնաբույժ դառնա» խոսքերը, ինչը ընդունում եմ որպես իմ աշխատանքի լավագույն գնահատական»,- ընդգծեց մեր զրուցակիցը՝ հավելելով, որ հանրության վստահությանն ու հարգանքին արժանանալու համար պետք է շատ ջանք թափել, աշխատել առանց հանգստյան օրերի։

«Գյուղական պայմաններում իրենց մասին այնքան չեն մտածում, ինչքան կենդանու համար են հոգ տանում»,- համոզմունք հայտնեց Սևակ Սահակյանը՝ մեզ հետ զրույցի ընթացքում պարբերաբար ներողություն խնդրելով կենդանաբուժական դեղատուն այցելած հաճախորդներին սպասարկելու ու կենդանիների տերերի զանգերին պատասխանելու համար։

Անասնաբույժը խոստովանում է, որ խոշոր եղջերավոր կենդանիների տերերը դժվարությամբ հակվեցին կենդանիների արհեստական սերմնավորմանը նախապատվություն տալու գաղափարին։ Բայց կարծրատիպերն աստիճանաբար կոտրվում են, և ցանկացողների թիվն օրեցօր ավելանում է։

Սահակյանը բազմաթիվ հետաքրքիր պատմությունների ականատեսն է լինում արհեստական սերմնավորման ծառայություն մատուցելիս։ Վերջերս իր հետ պատահած մի դեպքի մասին պատմեց․

«Դիլիջանից մի պապի էր կանչել կովին արհեստական սերմնավորում անելու համար։ Սովորականի պես հարցրեցի՝ նախընտրում է կաթնատու՞, թե՞ մսատու։ Պապին պատասխանեց, թե՝ ինչ ուզում ես արա, միայն հորթը սիրուն լինի»,- ծիծաղը չկարողացավ զսպել մեր զրուցակիցը։

Անասնաբույժը նաև փաստում է, որ այսօր աշխատանքը մի քանի անգամ հեշտացել է՝ պայմանավորված համապատասխան բժշկական գործիքների առկայությամբ, որոնց թվում են՝ մետաղաորսիչը, սոնոգրաֆիայի ապարատը, ծննդօգնության սարքը և այլն։ Ժամանակակից սարքավորումներն օգտագործելիս Սևակ Սահակյանը չի մոռանում մարդկային գործոնի մասին։

«Պետք է հասկանաս մարդկանց հոգեվիճակը, չպիտի նեղանաս նրանցից, եթե ինչ-որ տեղ զայրացած են կամ դժգոհ»,- նշեց մեր զրուցակիցը՝ հավելելով, որ մինչև կենդանուն չի բուժում, վարձատրության մասին չի խոսում։