Uncategorized

Կյանքեր փրկելու ցանկությունը

Ծնունդով Սյունիքի մարզի Կապան քաղաքից Ռիմա Հարությունյանը դեռ մանկուց երազում էր բժիշկ դառնալ, սակայն ճակատագրի հեգնանքով դարձավ հմուտ անասնաբույժ։ 

Դեռ մանկուց երազում էի բժիշկ դառնալ և կյանքեր փրկել։ Դպրոցն ավարտելուց հետո փորձեցի ընդունվել Երևանի պետական բժշկական համալսարան, սակայն բալերս չբավարարեցին և պետք է արագ ընտրություն կատարեի։ Որոշեցի ընդունվել Երևանի անասնաբուծական-անասնաբուժական ինստիտուտի նախապատրաստական կուրս՝ 2-րդ կամ 3-րդ կուրսից Բժշկական համալսարան տեղափոխվելու ակնկալիքով։ Սակայն հակառակ սպասելիքների՝ մնացի այդ նույն համալսարանում վեց տարի։

Բարձր առաջադիմությամբ պայմանավորված 2-րդ կուրսում ինձ հնարավորություն ընձեռվեց տեղափոխվել այլ ուսումնական հաստատություն, սակայն անասնաբուծական-անասնաբուժական ինստիտուտի կողմից կազմակերպված պրակտիկաներն այնքան հետաքրքիր էին, որ ես որոշեցի մնալ նույն ինստիտուտում՝ շարունակել կրթությունս և դառնալ անասնաբույժ։

Ավարտելուց հետո աշխատանքի ընդունվեցի Կապանի կենդանիների սերմնավորման կայանում, որպես անասնաբույժ և սերմնավորող-տեխնիկ։ Արդեն մեկ տարի անց նույն հաստատությունում սկսեցի աշխատել, որպես համաճարակաբան։ Որոշ ժամանակ անց ընդունվեցի «ՎաՄաքս» ընկերություն, որպես ֆերմայի գլխավոր անասնաբույժ և աշխատեցի այնտեղ 10 տարի։

Բավականաչափ բարդ, բայց վերջում շատ շնորհակալ աշխատանք է։

Մարդկանց պարագայում բժշկական օգնություն տրամադրելը հեշտ է, ինչը չենք կարող ասել կենդանիների դեպքում, անասնաբույժների աշխատանքն ավելի բարդ է: Կենդանիների պարագայում բժշկական օգնություն տրամադրելը ավելի դժվար է, քանի որ կենդանիները չեն խոսում և չեն բարձրաձայնում իրենց ցավերի մասին, և նույնիսկ նրանց տերերն էլ շատ հաճախ չգիտեն, թե ինչումն է խնդիրը:

Ես, ով ժամանակին երազում էի բժիշկ դառնալ, դարձա սիրելի և հարգված անասնաբույժ։ Ոլորտում 40 տարի աշխատելով և բուժելով անթիվ կենդանիների՝ հիմնել եմ իմ սեփական անասնաբուժական կենտրոնը, աշխատում եմ «Գյուղատնտեսական ծառայությունների կենտրոն» ՊՈԱԿ-ում և շարունակում եմ անասնաբուժական ծառայություն մատուցել Կապանի տարածաշրջանի գյուղական բնակավայրերում։ Երբեք չեմ զղջացել անասնաբույժ դառնալու և երիտասարդությանս լավագույն տարիներն այս մասնագիտությանը նվիրելու համար։

Uncategorized

Արմինեի լավատեսությունը դարձավ իր հաջողության գրավականը

Գեղարքունիքի մարզի Վարդենիս խոշորացված համայնքի Խաչաղբյուր բնակավայրում է բնակվում և անասնապահությամբ զբաղվում 47-ամյա Արմինեն: Անգամ բազմաթիվ դժվարությունները չեն կարողացել ազդել Արմինեի լավատեսության և ավելիին ձգտելու կարողության վրա:

Արմինեն ծնունդով Երևանից է: Ամուսնանալուց հետո տեղափոխվել է Վարդենիս խոշորացված համայնքի Խաչաղբյուր բնակավայր: Սկզբում զբաղվել է առևտրով, հաջողություններ գրանցելով՝ սկսել է աշխատած գումարին կով գնել: Գնել է 2-3 գլուխ խոշոր: Ծնողների կողմից նվեր է ստացել 3-4 խոզ ու սկսել մեծացնել տնտեսությունը: Ծնված խոճկորներին վաճառել է, փոխարենը գնել ԽԵկ: Ինչպես Արմինեն է նշում.«Դժվարություններ միշտ էլ ունեցել եմ, սակայն միշտ լավատես եմ եղել: Վաճառել եմ առկա գլխաքանակից հորթերին, վարկերը մարել: Փառք Աստծո հիմա իմ սեփական քրտինքով վաստակած երկու բնակարան ու բազմաթիվ հողատարածքներ ունեմ»:

Հորթերին հիմնականում վաճառում է համագյուղացիներին, գումարով կամ մշակովի հողատարածք կամ կաթնատու կով գնում: Կաթը և վերամշակում է, և հանձնում Խաչաղբյուրում գործող Ռոզա 1 գյուղատնտեսական կոոպերատիվին: Հիմնական արտադրատեսակը պանիրն է: Կովերի գլխաքանակը ներկա պահին 10-ն է, 4-ը վերջերս անկել են: Ինչպես Արմինեն է նշում, գնորդի խնդիր առ այսօր գրեթե չի ունեցել, միշտ պահանջարկն ավելին է լինում, քան կարողանում է իր համեստ պայմաններում արտադրել:

2023 թվականին Արմինեն մասնակցել է ՌԵԲԿԱ ծրագրին, ստացել 1,6 հա-ի գարու և կորնգանի սերմ: Սեփական միջոցներով էլ գնել է 0.4 հա-ի սերմ ու ցանել իր 2 հա հողատարածքը: Եղանակային բարենպաստ պայմանների դեպքում 1հա-ից կստանա կորնգանի (400 հակ *20 կգ) 8 տոննա խոտի բերք, իսկ գարու 2 հա ցանքից եկող տարի՝ 3-4 տոննա բերք:

Uncategorized

Սերնդեսերունդ՝ հորից որդուն փոխանցված մասնագիտություն

Ալեքսանը Շիրակի մարզում, գյուղատնտեսական կենդանիների անասնաբուժությամբ և բուծման աշխատանքներով զբաղվող երիտասարդ մասնագետ է։ Անասնաբուժություն մասնագիտության նկատմամբ հետաքրքրությունը սկսվել է դեռ մանկուց, այս մասնագիտությունն իրեն է անցել սերնդեսերունդ՝ հորից որդուն։

Ալեքսանը հստակ գիտեր, որ ցանկանում է անասնաբույժ դառնալ, այդ իսկ պատճառով դպրոցն ավարտելուց հետո 2012 թվականին նա ընդունվեց Ստեփանավանի գյուղատնտեսական քոլեջ՝ Անասնաբուժության բաժինը։

Ուսումնառությանը զուգահեռ սկսել է զբաղվել կենդանիների որոշ հիվանդությունների ախտորոշման, բուժման և կանխարգելման աշխատանքներով։ Այս ընթացքում, բացի մասնավոր անասնաբուժական ծառայություններից, մատուցել է նաև պետական պատվերի շրջանակում իրականացվող գյուղ կենդանիների կանխարգելիչ պատվաստումներ և այլ միջոցառումներ։

Որպես աշխատասեր և իր գիտելիքներն ու կարողությունները մշտապես բարելավելու ցանկություն ունեցող անձնավորություն, Ալեքսանը որոշեց ձեռք բերել բարձրագույն կրթություն և արդեն 2016 թվականին ընդունվեց Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանի անասնաբուժական բժշկագիտության և անասնաբուծության ֆակուլտետ, ընտրելով սանփորձագետի մասնագիտացումը։

Ալեքսանը սկսել է համագործակցությունը «Ռազմավարական զարգացման գործակալություն» ՀԿ-ի հետ 2020 թվականից։ Տարիների ընթացքում նա մասնակցել է բազմաթիվ վերապատրաստումների, դասընթացների ու փորձի փոխանակման այցերի, որոնք ըստ նրա նպաստել են իր մասնագիտական կարողությունների աճին։

Ալեքսանն արդեն երկար տարիներ անասնաբուժական ծառայություն էր մատուցում Շիրակի մարզի 5-ից ավել բնակավայրերում, երբ 2022թվ-ին ֆերմերների հորդորով որոշում կայացրեց մասնագիտանալ նաև ԽԵԿ-ի արհեստական սերմնավորում կատարելու գործում։

2023 թվականի փետրվար ամսին մասնակցելով կովերի սերմնավորման վերաբերյալ տեսական և գործնական դասընթացներին, ինչպես նաև տեխնիկական աջակցություն ստանալուց հետո սկսել է իր համայնքում մատուցել ԱՍ ծառայություն։ 2023 թվականի առաջին կիսամյակում սերմնավորել է 320 կով, որոնք եղել են 110 ֆերմերի կենդանիներ։ Հաջորդ տարի պլանավորում է այս արդյունքը առնվազն կրկնապատկել։

Աշխատասիրության արդյունքում հասել է նրան, որ իր կողմից մատուցվող անասնաբուժական և արհեստական սերմնավորման  ծառայություններից օգտվում են ոչ միայն Ազատան բնակավայրի, այլև հարևան Բենյամին, Արևիկ, Այգաբաց, Բայանդուր և նույնիսկ Մարալիկ բնակավայրերի ֆերմերները։

Ալեքսանը նշում է, որ մասնագիտական հաջողությունների հասել է ջանասիրաբար աշխատելու և գիտելիքներն ու մասնագիտական կարողություններն անընդհատ բարելավելու արդյունքում։ Նշում է, որ հպարտությամբ է կրում անասնաբույժի մասնագիտությունը, որով ապահովում է իր ընտանիքի բարեկեցությունն ու երեխաների ապագան։

Մեծ ընտանիքի բոլոր անդամների ջանքերի շնորհիվ միասնական նպատակը իրատեսական դարձավ

Վայոց Ձոր մարզի Ելփին գյուղական բնակավայրը ոչնչով չէր տարբերվի մարզի և Հայաստանի այլ բնակավայրերից, եթե այստեղ հիմնված չլիներ պանրի արտադրության յուրօրինակ արտադրամաս:

«Երփին» գյուղատնտեսական կոոպերատիվը, որը շուկայում ներկայանում է «ԱրտՉիզ» ապրանքանիշի ներքո, պանրի արտադրությունը սկսել է 2016թ.-ին՝ 3 աշխատակցի ներգրավմամբ: Կոոպերատիվի հիմնադիրներից՝ Արթուր Նազարյանը, ստանձնել է պանրի արտադրամասի գործունեության ղեկավարումը, իսկ կոոպերատիվի մնացած անդամները ներգրավված են ինչպես կաթի արտադրության, այնպես էլ վերամշակման և արտադրանքի իրացման գործընթացներում: Տարիների ընթացքում աշխատողների թիվն ավելացել է հասնելով տասի։ Միաժամանակ արտադրամասը նաև կաթ է մթերում տարածաշրջանի ֆերմերներից և հանդիսանում է եկամտի կայուն աղբյուր շուրջ 35 գյուղացիական տնտեսության համար:

«Ռազմավարական զարգացման գործակալություն» ՀԿ-ի կողմից իրականացվող «Անասնապահության զարգացում Հայաստանի հարավում» ծրագրի աջակցությամբ կոոպերատիվի աշխատակիցները մասնակցել են մի շարք մասնագիտական վերապատրաստումների, բարելավել են իրենց գիտելիքները կաթի արտադրության և վերամշակման ոլորտում, ստացել են անհրաժեշտ մասնագիտական խորհրդատվություն և ձեռք բերված հմտություններն ու գիտելիքը ներդրել աշխատանքի մեջ։ Ծրագրի աջակցությամբ վերջին տարիներին իրականացվել է նաև արտադրամասի վերակառուցում՝ համապատասխանեցնելով սննդամթերքի արտադրության միջազգային ստանդարտներին և ավելացնելով արտադրական հզորությունները: Արդյունքում բարելավվել է արտադրանքի որակը, հիմք է դրվել նոր արտադրատեսակների արտադրությանը և շուկայահանմանը:

«Մեծ ընտանիքի բոլոր անդամների ջանքերի համատեղմամբ միասնական նպատակը՝ ավելի մեծ ճանաչման և սպառման հասնելը, շատ ավելի իրատեսական է դառնում: Մեր կայուն զարգացման և ձեռքբերումների գրավականն է հետևողական գործելակերպը և շարունակական ներդրումները` հզորությունների ընդլայնման, կաթի մթերման, արտադրական, շուկայահանման գործընթացների բարելավման ուղղությամբ: Երբ դեռ նոր էինք հիմնադրել կոոպերատիվը արտադրում էինք միայն ավանդական պանրի տեսակներ՝ լոռի, չանախ, անգամ չէինք էլ մտածում, որ կարելի է սկսել զբաղվել նաև բարձրարժեք պանիրների արտադրությամբ։ «Անասնապահության զարգացումը Հայաստանի հարավում» և մի շարք այլ ծրագրերի հետ համագործակցության շնորհիվ, սկսեցինք արտադրել  նաև բարձրարժեք պանիրներ»,- նշում է Արթուր Նազարյանը։

Արդեն 2017թ-ին արտադրվել և փորձնական վաճառքի են հանվել պարմեզան և գաուդա տեսակի պանիրները և նկատվող պահանջարկից ելնելով դրանց արտադրական ծավալները տարեցտարի ավելանում են: Այսօր կոոպերատիվն արտադրում է 14 տեսակի պանիր և շուկայահանում է ոչ միայն Հայաստանում, այլ նաև Ռուսաստանի Դաշնությունում ու ԱՄՆ-ում։

Ամփոփելով` Արթուր Նազարյանն ասում է,-«Մեր աշխատանքի արդյունքում Ելփինի և հարակից բնակավայրերի բազմաթիվ ընտանիքներ արդեն վստահ քայլեր են անում անասնապահության զարգացման ուղղությամբ՝ հավատալով, որ ապագայում խնդիր չեն ունենա կաթի իրացման հետ կապված: Արտադրության զարգացման պլաններն այսքանով չեն սահմանափակվում, այլ նախատեսում ենք ավելացնել արտադրանքի ծավալներն ու ընկերության տեսականին ներկայացնող վաճառակետերի քանակը, սկսել նոր կաթնաթթվային ապրանքատեսակների արտադրություն (մածուն, թան, թթվասեր)»։

Հաջողված համագործակցություն և փոխադարձ վստահություն

Առաջատար ֆերմեր Արթուր Բեկչյանն իր մեծ ընտանիքի հետ բնակվում և անասնապահական գործունեություն է ծավալում Լոռու մարզի Մարգահովիտ համայնքում: Մասնագիտությամբ շինարար Արթուրը նախկինում մեկնում էր արտագնա աշխատանքի, սակայն վերջին մի քանի տարիների ընթացքում  վերադարձել է հայրենիք և զբաղվել է անասնապահությամբ:

2017թ-ին վերադառնալով Հայաստան, Արթուրը որոշեց գրանցվել որպես անհատ ձեռներեց և սկսեց զբաղվել կենդանիների առքուվաճառքով: Ծանոթանալով «Անասնապահության զարգացում Հայաստանում՝ հարավ-հյուսիս» ծրագրի համագործակցության պայմաններին նա միացել է ծրագրին:

Ծրագրին միանալու արդյունքում հաջողվել է բարելավել կենդանիների խնամքի պայմանները, ձեռք բերել կերաբաշխիչ, որը հնարավորություն է տալու կենդանիների թաց ու չոր կերերը վերածել միասեռ զանգվածի և ավելի արդյունավետ կազմակերպել կենդանիների կերակրումը: Ծրագրի կողմից հիմնված նոր անասնաբուժական կետից ֆերմերը ստանում է նաև անհրաժեշտ դեղորայք և խորհրդատվություն, ինչի արդյունքում, անցյալի հետ համեմատած, բարելավվել է նաև անասնաբուժական ծառայությունների մատուցման որակը:

Ծրագրի տեխնիկական աջակցության արդյունքում ֆերմերը նաև որոշակի շտկման քայլեր է ձեռնարկել բնապահպանական և բնական ռեսուրսների խնայման ուղղությամբ. արդեն իսկ արեվային ջրատաքացուցիչ է տեղադրվել՝ էլեկտրաէներգիայի խնայման նպատակով:Ծրագրի միջամտությամբ նաև կառուցվել է հյութալի պահածոյացվող կերերի (սիլոս) պատրաստման համար նախատեսված գետնափոր բետոնապատ տարողություններ, որոնք հնարավորթյուն են տալիս վեգետացիոն ժամանակահատվածում հյութալի պահածոյացվող կերերի (սիլոս) պատրաստում իրականացնել, ինչն էլ օգտագործվում է ձմեռային-մսուրային ժամանակահատվածում կենդանիների կերակրումը հյութալի կերերով կազմակերպելու համար:

«Ծրագիրն իմ ընտանիքին ու գործունեությանը մեծ նվաճում է բերել: Աշխատասիրությունը, հայրենասիրությունը և նվիրվածությունը միասին տվել են դրական արդյունք: Իմ ապագա պլանները կապված են մսի արտադրության հետ, նաև ծրագրել եմ կազմակերպել կենդանիների բաց պահվածք: Համագործակցելու եմ Վանաձորի սպանդանոցի հետ՝ սննդի անվտանգության կանոններին համապատասխան՝ մսամթերքի արտադրության պատշաճ գործունեություն ծավալելու նպատակով՚ – նշում է ֆերմերը